Osobliwy przypadek Johna Dalli

Po niedawnej kontrowersyjnej rezygnacji maltańskiego Komisarza Johna Dalli, która nastąpiła w ślad za wynikami raportu unijnego urzędu antykorupcyjnego OLAF, Parlament Europejski zdecydował (26 października br.) by formalnie poprosić Przewodniczącego Komisji J. M. Barroso o dostarczenie dodatkowych informacji na temat okoliczności odejścia Komisarza.

Jak donoszą media, J. Dalli miał mieć kontakty z maltańskim przedsiębiorcą, byłym wiceburmistrzem Sliemy - Silvio Zammit'em, który to wg OLAFu, proponował Swedish Match - wiodącemu producentowi tzw. bezdymnego wyrobu tytoniowego - snusu, pomoc w legalizacji produktu w UE. Usługę swą wycenił na € 60mln euro.

Parlament Europejski zażyczył sobie dostępu do raportu OLAFu, sporządzonego po wniesionej skardze na Komisarza przez... Swedish Match.

Choć OLAF nie stwierdził żadnych wiążących dowodów na bezpośredni udział w sprawie J. Dalli, ten ostatni 16 października zrezygnował z funkcji. Następnego dnia jednakże były już komisarz stwierdził, że jego rezygnacja nie miała charakteru dobrowolnego - sugerując ponadto, iż jego odejście było związane z intrygą uknutą przez przemysł tytoniowy.

W konferencji prasowej 24 października br. Dalli oświadczył, że jest gotów zaskarżyć zarówno wymuszoną "prośbę" Barroso o podanie się do dymisji, jak zawartość raportu OLAFu.

Pomimo różnych apeli ze strony europosłów, międzynarodowych mediów oraz samego zainteresowanego, raport z dochodzenia nie został jeszcze opublikowany. Dyrektor generalny OLAFu, Giovanni Kessler stwierdził, że urząd nie jest odpowiedzialny za publikację sprawozdania, ale nie będzie się też sprzeciwiać upublicznieniu jego treści, jeśli takie będzie życzenie... maltańskich władz.

Rezygnacja Dalli zbiega się w dziwny sposób z przeglądem dyrektywy 2001/37/WE w sprawie wyrobów tytoniowych. Dyrektywa proponuje umieścić szereg ograniczeń w odniesieniu do opakowań papierosów i zaostrzyć przepisy dotyczące stosowania środków aromatyzujących w tytoniu, z uwzględnieniem takich produktów jak snus.

Snus to popularny w krajach skandynawskich - mały woreczek z suszonym, aromatyzowanym tytoniem, który umieszcza się pod górną wargą i w ten sposób "wysysa". Chociaż w UE ze względu na szkodliwość zakazano jego sprzedaży w 1992 r., Szwecja z ponad 20% populacji używającej snusu, wynegocjowała przystępując do UE w 1995 roku - odstępstwo od tego zakazu, uzyskując pozwolenie na jego sprzedaż na własnym terytorium.

Mimo, że nowa dyrektywa nie byłaby bezpośrednio wymierzona w ograniczenie przyznanego Szwecji odstępstwa, miałaby jednakże wpływ na zakaz stosowania środków aromatyzujących w tytoniu, zawartych także w snusie, co kosztowałoby przemysł tytoniowy, zwłaszcza w Szwecji, miliony euro.

W wywiadzie udzielonym jednej z maltańskich gazet, J. Dalli wyraził obawy odnośnie przyszłości tej dyrektywy, twierdząc, że nawet przy szybkiej nominacji jego następcy z Malty, opóźnienia w jej przeglądzie mogą wykroczyć poza obecną kadencję Komisji, o co mogło chodzić w przygotowanym przeciw niemu "spisku"...

Wbrew wcześniejszym spekulacjom, Malta nie poczeka do nowych wyborów parlamentarnych i nowego rządu (sondaże wskazują na zmianę warty) - z nominacją nowego Komisarza. Odchodząca ekipa woli mieć swojego człowieka w Komisji. Najprawdopodobniej przesłuchanie następcy Dalli, Tonio Borga odbędzie się w Parlamecie Europejskim 13 listopada br. Po czym jego kandydatura zostanie poddana pod głosowanie podczas listopadowej sesji plenarnej.

Możliwe, że dziwne okoliczności prowadzące do rezygnacji J. Dalli, to czysty przypadek, a może coś więcej.

Z pozdrowieniami z Parlamentu Europejskiego

Lidia Geringer de Oedenberg

Więcej informacji na temat snusu na stronie Światowej Organizacji Zdrowia:

http://www.who.int/tobacco/sactob/recommendations/en/smokeless_en.pdf